Dziedziczenie po członku rodziny bywa nie tylko okazją do przejęcia majątku, ale może również wiązać się z koniecznością spłaty długów spadkowych. W takich sytuacjach osoby uprawnione do dziedziczenia często decydują się na zrzeczenie się spadku. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jakie dokumenty są niezbędne do skutecznego przeprowadzenia tej procedury i jakie kroki należy podjąć.
1. Kiedy można zrzec się spadku?
Zrzeczenie się spadku jest możliwe w dwóch przypadkach:
- Przed śmiercią spadkodawcy – w drodze umowy zrzeczenia się dziedziczenia zawartej u notariusza,
- Po śmierci spadkodawcy – poprzez złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w sądzie lub przed notariuszem.
W obu sytuacjach konieczne jest spełnienie określonych formalności, a procedura wymaga zgromadzenia odpowiednich dokumentów.
2. Zrzeczenie się spadku przed śmiercią spadkodawcy
Aby zrzec się dziedziczenia przed śmiercią spadkodawcy, konieczne jest zawarcie specjalnej umowy z nim w formie aktu notarialnego. Dokumenty, które będą wymagane, to:
- Dowody osobiste (lub inny dokument tożsamości) obu stron: spadkodawcy i przyszłego spadkobiercy,
- Dokument potwierdzający relację rodzinną – np. akt urodzenia, akt małżeństwa (jeśli spadkobierca jest dzieckiem lub współmałżonkiem spadkodawcy),
- Projekt umowy przygotowany przez notariusza – często to notariusz sporządza dokument, ale warto przedstawić swoje oczekiwania.
Umowa ta ma skutki dla zstępnych zrzekającego się spadku (np. dzieci), chyba że w umowie zastrzeżono inaczej.
3. Odrzucenie spadku po śmierci spadkodawcy
Odrzucenie spadku jest możliwe dopiero po otwarciu spadku, czyli po śmierci spadkodawcy. Procedura wymaga złożenia oświadczenia w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym osoba dowiedziała się o swoim powołaniu do spadku.
Dokumenty potrzebne do odrzucenia spadku w sądzie lub u notariusza:
- Dowód osobisty – potwierdzający tożsamość osoby odrzucającej spadek.
- Akt zgonu spadkodawcy – niezbędny do potwierdzenia otwarcia spadku.
- Dokumenty potwierdzające relację rodzinną – np. akt urodzenia, akt małżeństwa.
- Numer PESEL spadkodawcy – wymagany w niektórych przypadkach, szczególnie w sądzie.
- Ewentualne pełnomocnictwo – jeśli procedurę prowadzi pełnomocnik, konieczne jest pełnomocnictwo udzielone w formie pisemnej.
- Oświadczenie o odrzuceniu spadku – sporządzone przez notariusza lub w formie pisma procesowego do sądu (jeśli składamy je samodzielnie).
Procedura odrzucenia spadku:
- Oświadczenie można złożyć przed notariuszem – jest to szybsze, ale wiąże się z dodatkowymi kosztami.
- Alternatywnie można zgłosić się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Wówczas oświadczenie składa się na rozprawie.
4. Odrzucenie spadku w imieniu dzieci
Jeśli spadek przypada również małoletnim dzieciom, ich rodzice lub opiekunowie prawni muszą uzyskać zgodę sądu rodzinnego na odrzucenie spadku w imieniu dziecka.
Dokumenty potrzebne w takiej sytuacji:
- Wniosek do sądu rodzinnego – z uzasadnieniem, dlaczego odrzucenie spadku jest w interesie dziecka.
- Akt urodzenia dziecka – jako dowód pokrewieństwa.
- Akt zgonu spadkodawcy.
- Oświadczenie o odrzuceniu spadku przez rodzica – potwierdzające, że rodzic najpierw sam zrezygnował ze spadku.
- Dokumentacja potwierdzająca zadłużenie spadku – jeżeli istnieje (np. umowy kredytowe, wezwania do zapłaty).
Po uzyskaniu zgody sądu rodzinnego, rodzic składa oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przed notariuszem lub w sądzie rejonowym.
5. Koszty związane ze zrzeczeniem się spadku
- Koszt notarialny – od 50 do 300 zł (plus VAT) za sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku lub umowy zrzeczenia się dziedziczenia.
- Opłata sądowa – wynosi 100 zł za przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku.
- Koszty pełnomocnictwa – jeśli sprawę prowadzi radca prawny lub adwokat, ich honorarium ustalane jest indywidualnie.
6. Podsumowanie
Zrzeczenie się spadku wymaga odpowiedniego przygotowania i zgromadzenia niezbędnych dokumentów, takich jak dowód osobisty, akt zgonu spadkodawcy czy akty stanu cywilnego potwierdzające pokrewieństwo. Warto pamiętać, że procedura różni się w zależności od tego, czy zrzeczenie ma miejsce przed czy po śmierci spadkodawcy.
Jeśli potrzebujesz pomocy w przygotowaniu dokumentacji lub przeprowadzeniu procedury zrzeczenia się spadku, skontaktuj się z radcą prawnym. Dzięki profesjonalnemu wsparciu unikniesz błędów i zyskasz pewność, że Twoje interesy są odpowiednio zabezpieczone.